10 yetişkin Türk’ten 8’i ABD’ye olumsuz bakıyor
Pew Araştırma Merkezi’nin 2024 baharında yaptığı bir anket, yetişkin Türklerin %55’inin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında olumsuz görüşe sahip olduğunu, %43’ünün ise olumlu görüşe sahip olduğunu gösteriyor. Bu, 2017’ye göre olumlu görüşte 32 puanlık bir düşüşe işaret ediyor ve buna, başkanları hakkında çok olumlu görüşe sahip Türklerin oranında 27 puanlık bir düşüş de dahil.
Erdoğan’a destek, Türk kamuoyunun yerel ve uluslararası konulardaki görüşünde önemli bir faktör. Erdoğan’ı olumlu gören yetişkin Türkler:
- Türkiye için doğru şeyi yapması için ulusal hükûmete daha fazla güveniyor
- Mayıs 2023 seçimlerinin adil ve doğru bir şekilde yürütüldüğüne dair daha fazla güven duyuyor
- Hükûmetin gelecekteki doğal afetlere hazırlık için gerekli önlemleri alacağına daha fazla güven duyuyor
- Türkiye’de demokrasinin şu anki işleyiş biçiminden daha memnun
- Güçlü bir lidere dayanan bir hükûmet biçimini daha fazla destekliyor
- Ordu, dini liderler ve mahkemeler gibi grupların ve kurumların ülke üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu görme olasılığı daha yüksek
- Çin ve Rusya’ya karşı daha olumlu, bu ülkelerin liderlerine karşı daha fazla güven duyuyor
Türkler dış ilişkiler konusunda diğer ülkelere çoğunlukla olumsuz not veriyor: Çoğunluk ABD’ye (%80 olumsuz), Çin’e (%66) ve Rusya’ya (%65) karşı olumsuz görüşlere sahip. Türkler ayrıca ABD Başkanı Joe Biden (%87 güvenmiyor) ve eski ABD Başkanı Donald Trump (%86) dahil olmak üzere sorduğumuz diğer uluslararası siyasi liderlere karşı güven düzeylerinin düşük olduğunu bildiriyor.
Rapordaki ek önemli bulgular:
Uluslararası kuruluşların görüşleri
- Yetişkinlerin çoğunluğu (%56) Türkiye’nin AB’ye üye olmasını desteklerken, %36’sı üyeliğe karşı çıkıyor. 2017 yılında Türklerin yalnızca %40’ı AB’ye katılmayı desteklediği ve %51’i buna karşı çıktığı için bu, büyük bir değişime işaret ediyor. 2017’den önce, Türklerin yarısı veya daha fazlası AB’ye katılımı destekliyordu.
- Türkiye’nin NATO’ya yönelik tutumu, özellikle Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana iyileşti. 2011 ile 2019 yılları arasında Türklerin sadece dörtte biri savunma ittifakına olumlu bakıyordu; bugün ise bu oran %42.
(2017 yılında Türkiye’de yaptığımız anket, ülke kamuoyunda büyük yankı uyandıran Erdoğan hükûmetine karşı başarısız darbe girişiminin üzerinden sekiz ay geçtikten sonra gerçekleştirildi.)
Türk hükûmetine ve liderlerine güven
- Genel olarak, yetişkin Türkler ulusal hükûmetlerine sınırlı düzeyde güven duyuyorlar. Yaklaşık yarısı (%51) hükûmetin ülke için doğru olanı yapacağına güvenmiyor.
- Benzer bir oran (%53), Mayıs 2023’te yapılacak başkanlık seçiminin adil ve doğru bir şekilde yürütüldüğüne güvenmiyor.
- Her on Türkten altısı (%61’i), hükûmetin gelecekteki doğal afetlere hazırlık için gerekli önlemleri alacağından emin değil.
- Yetişkin Türklerin yaklaşık üçte biri hem Erdoğan’a hem de 2023 Cumhurbaşkanlığı seçiminde rakibi olan Cumhuriyet Halk Partisi eski lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na karşı olumsuz görüşe sahip.
(Anketimiz, Kılıçdaroğlu’nun Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığından alınmasının ardından yapılmıştır.)
Demokrasi ve diğer hükûmet biçimlerine ilişkin görüşler
- Yetişkin Türklerin üçte biri ülkelerinde demokrasinin işleyiş biçiminden memnun. Diğer üçte ikisi ise memnuniyetsizliklerini dile getiriyor, bunların arasında hiç memnun olmadıklarını söyleyen %37’lik bir kesim de var.
- Türkler büyük ölçüde askeri yönetim veya güçlü bir lider gibi demokratik olmayan sistemlere kıyasla demokratik hükûmet biçimlerini tercih ediyor. On yetişkin Türk’ten sekizi, temsili demokrasinin (vatandaşlar tarafından seçilen temsilcilerin neyin yasa olacağına karar verdiği bir sistemin) ülkeyi yönetmek için iyi bir yöntem olacağını söylüyor. Neredeyse aynı oranda Türk (%79) doğrudan demokrasi (seçilmiş yetkililerin değil, vatandaşların önemli ulusal konularda doğrudan oy kullanarak neyin yasa olacağına karar verdiği bir sistem) hakkında aynı şeyi söylüyor.
- Yetişkin Türklerin yaklaşık üçte biri (%34), güçlü bir lider tarafından yönetimin Türkiye’yi yönetmek için iyi bir yol olacağını söylerken, Türkiye’de yalnızca %14’ü askeri yönetimin iyi bir yönetim şekli olacağını söylüyor; böylece askeri yönetim en az popüler siyasi sistem haline geliyor. Ancak, askeri yönetime destek 2017 yılında %9 iken bu oran yükseldi.
Toplumsal çatışmalar ve kurumlara ilişkin görüşler
- Türkler, ülkelerinde farklı siyasi partileri destekleyen insanlar arasında özellikle güçlü çatışmalar görüyor (%77). Daha küçük bir çoğunluk, farklı etnik kimliklere sahip insanlar arasında güçlü çatışmalar olduğunu söylüyor (%59).
- Nüfusun büyük çoğunluğunun Müslüman olduğu bir ülkede yetişkinlerin yaklaşık yarısı (%47), farklı dinlere mensup Türkler arasında şiddetli çatışmalar yaşandığını söylüyor.
- Çoğunluk, polisin ve ordunun Türk toplumu üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu söylüyor (%78 ve %62). Yetişkinlerin üçte biri veya daha azı, medyanın, büyük uluslararası şirketlerin ve bankaların ve diğer finansal kurumların olumlu bir etkisi olduğunu söylüyor.
Bunlar, 29 Ocak – 11 Mart 2024 tarihleri arasında 1.049 Türk yetişkinle yüz yüze görüşmeler yoluyla gerçekleştirilen yeni Pew Research Center anketinin temel bulguları arasında yer alıyor. Anket, Türklerin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı yeniden seçtiği 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra, ancak Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) tarihinin en kötü seçim yenilgisini yaşadığı 2024 yerel seçimlerinden önce gerçekleştirildi.
Raporun tamamını okuyun (İngilizce): https://www.pewresearch.org/global/2024/10/16/turks-lean-negative-on-erdogan-give-national-government-mixed-ratings/
Metodoloji: https://www.pewresearch.org/global/2024/10/16/methodology-turkey/
Anketin manşeti: https://www.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/20/2024/10/pg_2024.10.16_turkey_topline.pdf
Bu basın bülteni orijinal İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiştir.
